4 Temmuz 2012 Çarşamba

Amerika Birleşik Devletleri'nin siyasî birimleri ve bölümleri

Amerika Birleşik Devletleri'nin siyasî birimleri ve bölümleri arasında aşağıdakiler bulunur:

50 eyaleti (bunlardan dördü Commonwealth resmî lakabını taşır). Eyaletler county'lerden oluşur (Louisiana eyaleti county yerine parish, Alaska ise borough terimini kullanır). County, eyaletleri oluşturan ikinci derece bir idari birim olması ve kendisi de belediye bölgelerinden oluşması bakımından bakımından Türkçede "ilçe" kavramına yakın olmakla beraber, diğer yönetimsel ayrıntıları bakımından Türkiye'deki ilçelerden farklıdır. County'ler township'lere (New York ve New England eyaletlerinde ise town terimi kullanılır) bölünür. (Town ve township Türkçe "kasaba" olarak çevrilebilir, ama ABD'nin farklı eyaletlerinde bunların idari yapılanmaları farklılıklar gösterir, Türkiye'deki köy veya belediye yapılanmasından çok farklı olabilir.) Bir eyaletin kentsel bölgeleri tüzelleşmiş şehir (city), kasaba (town), köy (village) ve diğer yerel yönetimler şeklinde, ve bunlara tâbi veya otonom amme işletmeleri (public authority) ve kurumları olarak örgütlenebilir. İlk 13 Eyalet, eyalet statülerinin Amerikan Bağımsızlık Bildirisi ile, 4 Temmuz 1776'da başladığını kabul eder. Diğer 37 eyaletin her biri ABD Kongresi'nin bir kanunu ile Birleşik Devletler'e kabul edilmiştir.
Columbia Bölgesi (District of Columbia veya kısaca D.C.), Birleşik Devletler'in Başkenti. Columbia Bölgesi, eyalet olmasa ve Kongre'de oy hakkına sahip olmasa da, D.C. mukimleri (D.C.'de ikamet edenler) başkanlık seçimlerinde oy kullanabilir ve Seçiciler Kurulu'nda (Electoral College) üç seçmenleri vardır.
Yerli Amerikalı rezervasyonları yarı otonom statüye sahiptir. Her rezervasyon bir eyaletin parçasıdır ve mukimleri içinde bulundukları eyaletin bir mukimi olarak oy kullansa ve federal vergi ödese de, rezervasyonlar çoğu eyalet ve yerel yönetim kanunundan muaftır. Rezervasyonların statülerinin muğlak olması kızılderili kabilelerine hem bazı fırsatlar vermiş (örneğin kumarın yasak olduğu eyaletlerde kumarhane işletmek gibi), hem de zorluklar yaratmıştır (hangi kanunların geçerli olduğundan emin olamayan şirketlerin bu nedenle bazı kızılderili topraklarında yatırım yapmaması gibi).
Birleşik Devletler toprakları (Territory) belli bir eyalete ait olmayan, federal devletin denetiminde olan topraklardır. (Territory, devlet egemenliği altındaki alan, toprak demektir.) Territory'ler enkorpore olmuş (incorporated) (yani asıl ABD'nin parçası) veya enkorpore olmamış (unincorporated) (yani ABD'ye katılmamış) olabilir. Bunlar için "possession" (zilyetlik), "overseas territory" (denizötesi topraklar) veya "commonwealth" (kamu varlığı) terimleri kullanılır. Territory'ler ayrıca organize olmuş (organized) ve organize olmamış olarak sınıflandırılır. Organize olmuş federal topraklar, ABD Kongresinin bir kurucu yasası (Organic Act) ile verilmiş özerkliğe sahiptir, organize olmamış olanlar ise özyönetim için doğrudan verilmiş izni olmayanlardır. Burada "organize" terimi Türkçedeki düzenli olmak anlamında değil, bu statünün verildiği kanunlara "Organic Act" (Organik yasa) denmesinden kaynaklanır. Amerikan hukukundaki anlamıyla "Organic", organize bir tüzel varlık için kurucu, onun yasalarını meydana getirici demektir, dolayısıyla organized, Türkçede "teşkilatlanmış" veya "yapısallaşmış" olarak anlaşılabilir. Mevcut 50 eyaletten 31'i, Birlik'e dahil edilmeden önce ABD'nin organize enkorpore bölge'si statüsündeydi. 1959'dan beri ABD'nin tek bir enkorpore bölgesi vardır (Palmyra Atolu) ama ABD, çeşitli enkorpore olmamış (organize olmuş veya olmamış) bölgeler üzerinde kontrolünü sürdürmektedir.
Askeri üsler, yabancı ülkelerde bulunan Amerikan sefaretleri ve konsoloslukları ve Columbia Bölgesi, sadece federal birliğin nüfuzundadır. Federal birlik, eyaletlerden oluşan bir birlik olarak Birleşik Devletleri meydana getirir.
Yarı politik bölümler, Doğal koruma bölgeleri ve okul bölgeleri gibi, genelde özel, coğrafi olarak tanımlanmış kamu alt idareleridir.
Bazı yerel yönetim işlevlerini yerine getiren tanınmlı kuruluşlar, örneğin evsahibi birlikleri. Normalde yerel yönetimler için belirlenmiş kanun ve tüzüklerin bu tür kuruluşlara da uygulanması gerektiği mahkeme kararları ile belirlenmiştir.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder