Linux’u neden kullanalım?

GNU/Linux'u hiç düşündünüz mü?

Microsoft Windows'ta belli bir yere geldiyseniz, GNU/Linux'un UNIX'ten aldığı gücü görmek isteyebilir, kararlılığına hayran kalabilirsiniz. Bu yazımızda GNU/Linux sisteminin avantajları ve dezavantajları ile ilgili bilgi vereceğiz.

GNU/Linux'ta virüs bulunma ihtimali son derece düşüktür

GNU/Linux sisteminin avantajları ile başlayalım. En büyük avantajlarından biri, GNU/Linux sisteminde virüsler, trojanlar ve benzeri zararlı içeriğin barınamamasıdır. Bunun sebebi, sistem güvenliğinin üst seviyede olması ve izin verilmeyen hiçbir şeyin çalıştırılamamasıdır. EXE uzantılı dosyalar bazı dönüştürücüler kullanılarak GNU/Linux'ta çalıştırılabilir, ama bu EXE dosyası bir virüs olsa dahi yayılması mümkün değildir. Microsoft Windows'ta sistem klasörleri denen son derece nazik bir alandan birkaç güvenlik adımını (düşük seviyede) geçerek dosya silmek ve bir dahaki açılışta garipliklerle karşılaşmak çok olasıdır. Ama aynı olayın GNU/Linux'ta tekrarlanması mümkün değildir. GNU/Linux, sistem dosyalarını koruma açısından Microsoft Windows'tan çok daha üstündür.

GNU/Linux sistemleri Microsoft Windows sistemlerine göre çok daha kararlıdır

Kararlılık, uzun süre sistemin yeniden başlatılmasına gerek duyulmayacak şekilde işlemeye devam etmek olarak nitelendirilebilir. Bu anlamda, GNU/Linux'un çok daha kararlı olduğunu söyleyebiliriz. GNU/Linux'ta yeniden başlatmayı gerektirecek tek şey çekirdek (kernel) güncellenmesidir, bunun dışında yeniden başlatmayı gerektirecek başka bir duruma ben 3 yıllık GNU/Linux maceramda rastlamış değilim. Oysa Microsoft Windows kullanıyorsanız, bir USB bellek bile taktığınızda sistemin yeniden başlatılması gerektiğine dair bir uyarı alırsınız. Yeniden başlatma gereksinimi bununla da sınırlı değildir. Sisteme bir cihaz tanıtıyorsanız, sistemin yeniden başlatılması gerekebilir. Microsoft Windows bu anlamda oldukça “ünlü” bir sistemdir.

Microsoft Windows'un güvenlik açıklarını tespit edip düzeltmesi en az 1 ay alıyor

GNU/Linux açık kaynak kodlu bir sistemi işaret ettiği için, kod ile ilgilenen insan sayısı Microsoft firmasının çalıştırdığı insan sayısının birkaç katını geçer. Dolayısıyla sistem açıkları Microsoft Windows'a oranla daha kısa sürede çözüme kavuşturulur. Korsanların sistemlerde gezmesine imkân veren güvenlik açıkları, bu sebeplerden ötürü Microsoft Windows'ta daha zararlı sonuçlara fırsat verir.

İşletim sisteminiz para ile mi satılıyor?

GNU/Linux işletim sistemi para ile satılmaz, küçük güncelleştirmeler dışında, büyük güncelleştirmeler (sistemi yeniden başlatmanız, 1-1,5 GB boyutunda dosyalar indirmeniz gereken türde güncelleştirmeler) için de ücret talep edilmez. Oysa Microsoft Windows'un her bir sürümü için en az 100 Amerikan doları tutarında ücret talep edilir. Sistemde güvenlik açıkları ileri seviyelerde olduğu zaman, donanım ihtiyaçları yeni bir büyük güncellemeyi gerektirdiği zaman (oysa aynı sistemlerle GNU/Linux sürümlerini hâlâ kullanabilecek durumdasınız, ayrıntıyı aşağıda vereceğiz) Microsoft Windows yeni bir büyük sürümü piyasaya sunmakta ve Basic, Home, Professional gibi çeşitli özellikleri eklenip çıkarılmış sürümleri bu sıraya göre giderek artan fiyatlarda kullanıcıya satmaktadır. Eğer, kesinlikle tavsiye etmemekle beraber, işletim sisteminizi (ve alışkanlık durumunuza göre daha pek çok şeyi) “korsan” olarak tabir ettiğimiz, ücretini ödemeden, yasal olmadan elde etmeyi tercih ediyorsanız, artık bir başka sorununuz var demektir.

İşletim sisteminiz “özgür” mü?

Microsoft Windows'un kodları kapalıdır. Açık kaynak kod olarak tabir ettiğimiz yapıya sahip değildir. Açık kaynak kod ne demektir? Açık kaynak kodlarda, kodları incelemeniz, değişiklik yapmanız, bu değişiklik ile yeni bir sürüm meydana getirmeniz ve bunu tamamen ücretsiz ve kamu lisansına uyulması kaydı ile piyasaya sürmeniz mümkündür. GNU/Linux'un mimarı Linus Torvalds'ın ortaya koyduğu çekirdek (kernel) yapısının üzerine her geliştirici grubu farklı bir sistemle ve açık kaynak kod usüllerine uygun olarak farklı bir yapı koymuş ve ortaya birbirinden farklı özelliklere (temel aynı olmakla beraber ulaşma biçimleri farklıdır) sahip yüzlerce “GNU/Linux dağıtımı” olarak tabir ettiğimiz programlara ulaşmıştır. Microsoft Windows programının bugün 100 Amerikan doları iken yarın 300 Amerikan doları olmayacağını kim garanti edebilir? Aynı şekilde, Microsoft Office yazılım paketinin 150-200 Amerikan doları iken 500 Amerikan doları olmayacağını kim garanti edebilir? Fiyatta çok büyük, karşılanamayacak bir durum olduğu zaman GNU/Linux sistemi devreye girebilir. Özgür yazılımın bir başka boyutu da, sistemde bir hata (“bug” olarak tabir edilir) bulduğunuz zaman bunu geliştiricilere ulaştırmak son derece basittir. Oysa Microsoft Windows için bu bildirme süreci o kadar kolay değildir ve her zaman başarıya ulaşacağı garantisi de yoktur. Microsoft firmasındaki sorun çözme birimi (eğer varsa) o kadar disiplinli değil veya sadece bir kişi var, işlere yetişemiyor diye düşünüyorum.

İşletim sistemini kurduktan sonra işiniz bitiyor mu?

Microsoft Windows'un herhangi bir sürümünü alıp kurduğunuzu düşünelim. Kurma işlemi yaklaşık 20-25 dakikada tamamlanmaktadır. Bu aşamadan sonra sisteminize bir ofis programı, bir virüs koruma programı, bir trojan koruyucu program, bir mesajlaşma yazılımı, web tarayıcı, film ve müzik oynatma programları, pdf türü dosya okuyan bir program, arşiv yöneticileri, ve arzunuza göre diğer programları kurmanız gerekecektir. Böylece bütün kurulum işlemleri 2 saat civarında sürecektir. Peki, GNU/Linux'ta durum nedir? Bu söylenen programların %80'i, hattâ daha fazlası, GNU/Linux sürümünü kurduğunuz andan itibaren kullanılmaya hazırdır. Kurma süresi 20-25 dakika civarındadır, ama Microsoft Windows'taki 2 saat ile karşılaştırıldığı zaman, “ilk anda tam anlamıyla kullanmaya hazır” işletim sistemi kavramı düşünüldüğünde GNU/Linux daha başarılıdır. Elbette, hâlâ ihtiyacınız olacak bazı paketlerin kurulmamış olduğunu görebilirsiniz, GNU/Linux sürümleri “ortalama” kullanıcıya yönelik olarak ve en hızlı ve etkili kurulum sağlayacak şekilde tasarlanmıştır. Bu dengenin mümkün olduğunca kullanıcı lehine tutulması hedeflenmektedir.